Giai đoạn bú sữa đầu ( từ sơ sinh đến 7 ngày tuổi)

• Sau khi đẻ, dùng khăn sạch, khô, mềm lau toàn bộ cơ thể dê con.
• Cắt rốn: dùng tay trái cầm cuống rốn, kẹp rốn giữa ngón cói và ngón trỏ của tay phải đồng thời vuốt nhẹ theo hướng ra ngoài, dùng dây chỉ chắc thắt chặt cuống rốn cách bụng khoảng 4 -5cm , sau đó dùng kéo cắt cuống rốn phía ra ngoài cách nút chỉ 1,0 – 1,5cm và sát trùng vết cắt bằng cồn i ốt 5% hoặc nước oxy già.
• Sau khi đẻ 20 – 30 phút cho dê con bú sữa đầu không được để chậm hơn. Có thể cho bú trực tiếp hoặc bú bằng bình, mỗi ngày 3 – 4 lần.
• Bố trí ổ lót bằng rơm rạ mềm, khô cho dê con nằm. Nếu trời lạnh cần sửa ấm cho dê con.
• Nếu dê con yếu, cần vắt sữa ra bình cho dê bú. Nếu dê mẹ không cho con bú, phải ép cho bú bằn cách giữ chặt dê mẹ, vắt bỏ những tia sữa đầu rồi vắt sữa vào miệng dê con. Làm mấy lần cho đến khi dê mẹ quen và cho con bú.

Giai đoạn bú sữa thường ( từ 7 ngày tuổi đến cai sữa)

• Giai đoạn này có thể kéo dài 3 tháng, hoặc hơn, tùy theo hướng sản xuất. Nếu nuôi dê để khai thác sữa, nên cái sữa lúc 3 tháng tuổi. Ở những dê mẹ năng suất sữa thấp và nuôi lấy thịt, có thể cho dê con bú đến tháng thứ 4 hoặc thứ 5.
• Có thể cho dê con bú trực tiếp, bú bình hoặc vắt sữa ra chậu cho dê con ăn, mỗi ngày 2 – 3 lần. Sữa vắt ra cho ăn ngay. Dụng cụ chứa sữa (bình, chậu) phải sạch sẽ.
• Từ tuần tuổi thứ 3, tập cho dê con ăn các loại thức ăn dễ tuieeu, chất lượng tốt : cỏ non phơi tái, cỏ khô sạch, bột cám, bột ngô, bột đậu tương rang…
• Lượng sữa và thức ăn tinh hàng ngày cần cho một con như sau:

  + Dưới 3 tuần tuổi : 400 – 600 g sữa

  + Từ 22 – 42 ngày tuổi : 500 – 600 g sữa và 50 – 100 g thức ăn tinh

• Cần cung cấp đầy đủ nước uống sạch sẽ cho dê con, thường xuyên quét dọn chuồng trại, bảo đảm chuồng trại luôn khô ráo, sạch sẽ.
• Mỗi ngày cần bố trí cho dê con vận động 1 – 2 giờ trên sân chơi cạnh chuồng hoặc trên bãi chăn. Những con còi cọc, cần bổ sung thêm premix khoáng, các vitaminA, D, E, B-complex…Trước khi cái sữa sử dụng Levamisol tẩy giun đũa cho dê con.

Chăm sóc, nuôi dưỡng dê cái mang thai.

Trong khoảng từ 18 – 25 ngày sau khi dê cái phối giống, cần theo dõi để phát hiện động đực. Nếu không thấy dê cái động đực trở lại, có thể dê cái đã thụ thai. Cần ghi chép ngày phối giống có chứ để dự báo ngày dê đẻ.

Thời gian mang thai của dê trung bình 150 ngày (biến động trong khoảng 145 – 157 ngày). Trong thời gian mang thai, cần cung cấp đầy đủ thức ăn, nước uống cho dê, đặc biệt là 2 tháng chửa cuối, để bảo đảm cho bào thai phát triển tốt và dê có nhiều sữa sau khi sinh. Cụ thể :

• Ba tháng chửa đầu tiên : 3 – 5 kg thức ăn thô/ conm/ ngày; 0,3 – 0,5 kg ăn tinh/ con/ngày.
• Hai tháng chửa cuối : 4 – 5kg thức ăn thô/con/ngày; 0,4 – 0,6 kg thức ăn tinh/con/ ngày.

(Nếu nuôi theo phương thức bán chăn thả thì tùy theo tình hình và năng suất bãi chăn, lượng thức ăn thô bổ sung tại chuồng có thể bằng ½ khẩu phần nêu trên).

Không nhốt chung dê cái có chửa với dê đực giống. Không chăn thả dê chửa quá xa, không dồn đuổi, đánh đạp dê, đặc biệt là vào thời gian chửa cuối.

Chú ý :

• Đối với dê chửa lần đầu : hàng ngày xoa bóp nhẹ bầu vú để kích thích tuyến sữa phát triển và tập cho dê quen dần với việc vắt sữa sau này.
• Đối với dê cái đã đẻ nhiều lứa, đang cho con bú hoặc đang vắt sữa cho dê bằng cách giảm dần số lần cho con bú hoặc vắt sữa từ một lần/ ngày xuống còn hai ngày một lần, ba ngày một lần rồi cắt hẳn, đồng thời giảm lượng thức tinh, thức ăn nhiều nước.

Hộ lý dê đẻ

• Trước khi dê đẻ 7 – 10 ngày, nhốt riêng từng con vào chuồng ấm, yên tĩnh và đã được vệ sinh, tiêu độc, khử trùng. Giảm bớt thức ăn tinh ở những dê cái có năng suốt sữa cao để tránh viêm vú, sốt sữa
• Chuẩn bị cũi, lót ổ nằm cho dê con. Chuẩn bị cồn I ốt, kéo, chỉ khâu, giẻ lau và bố trí người trực đẻ.
• Khi dê cái có biểu hiện khó chịu, đái dắt, bụng sa, bầu vú căng và âm hộ sưng đỏ, có dịch đặc chảy thành dòng là dê sắp đẻ.
• Dê bắt đầu để khi bọc nước ối vỡ, thai được đẩy ra theo nhịp của dê mẹ và thông thường dê cái đẻ trong vòng từ 1 – 4 giờ, tùy theo số lượng thai và vị trí của thai.
• Trường hợp đẻ khó, thai bị kẹt, cần can thiệp bằng cách dùng tay đã sát trung đẩy thai theo chiều thuận rồi nhẹ nhàng kéo ra theo nhịp rặn của dê mẹ.
• Trong khoảng 4 giờ sau khi đẻ hết con, nhau thai ra, cần thu dọn nhau thai, không để cho dê mẹ ăn. Nếu quá 4 giờ mà nhau thai chưa ra thì mời bác sỹ thú ý can thiệp.
• Dọn vệ sinh ổ đẻ. Lau sạch bầu vú âm hộ dê mẹ, Nếu dê mẹ bị cương sưng nầm vú thì chườm nước nóng và vắt bớt sữa.
• Ngay sau khi đẻ, cho dê mẹ uống nước muối ấm 0,5% hoặc nước đường 5 – 10 %.
• Hàng ngày cho dê mẹ ăn thức ăn thô, thức ăn tinh chất lượng tốt ( Không cho ăn quá nhiều thức ăn tinh và thức awnacur quả vào những ngày đầu sau khi đẻ).

Loại dê đưa vào nuôi lấy thịt

• Thiến dê đực không làm giống lúc đạt 3 tuần và những dê đực giả loại thải trước khi đưa vào vỗ béo.
• Tẩy giun sán cho những dê đực vào dê cái già loại thải trước khi đưa vào nuôi lấy thịt và vỗ béo.
• Nên nuôi theo phương thức bán chăn thả kết hợp với nuôi nhốt hoặc nuôi nhốt hoàn toàn. Cần tận dêụng tối đa các phế phụ phẩm công – nông nghiệp để tăng hiệu quả kinh tế chăn nuôi. Thời gian nuôi khoảng 1 – 3 tháng.
• Cung cấp đầy đủ thức ăn, nước uống cho dê; chú ý cung cấp các loại thức ăn giàu năng lượng. Mỗi ngày cần đảm bảo cho mỗi con:

  Thức ăn thô : 4 – 5kg;

  Thức ăn tinh : 0,4 – 0,6 kg.

• Thường xuyên vệ sinh chuồng trại và vệ sinh thân thể dê. Giai đoạn cuối, cần hạn chế dê vận động để giảm tiêu hao năng lượng.