Chương 3 – So sánh RWA với các mô hình Web3 khác: Từ DeFi đến NFT, đâu là giá trị thật?

3.1 Web3 không chỉ là DeFi hay NFT

Khi công chúng nói đến Web3, hầu hết đều nghĩ đến các ứng dụng đã gây bão truyền thông:

• DeFi – nơi bạn có thể vay, gửi, giao dịch tài sản crypto mà không cần ngân hàng.

• NFT – nơi người ta bán hình JPEG với giá hàng triệu đô.

• DAO – tổ chức tự vận hành bằng code.

• GameFi – chơi game và kiếm token.

Tuy nhiên, các mô hình này phần lớn xoay quanh tài sản nội sinh (native crypto asset) – vốn có giá trị phần lớn dựa trên sự kỳ vọng, tâm lý thị trường và hiệu ứng mạng lưới. Rất ít mô hình kết nối trực tiếp với dòng tiền thực tế trong nền kinh tế vật lý.

Vì vậy, khi thị trường bước vào giai đoạn điều chỉnh, một câu hỏi được đặt ra:

Liệu các mô hình Web3 hiện tại có thật sự “đổi mới nền tảng”, hay chỉ là một lớp veneer tài chính trên bong bóng tài sản số?

Câu trả lời đang dần hé lộ: Web3 không thể tách rời khỏi thế giới thực. Và Real World Assets (RWA) là nhánh phát triển thể hiện rõ nhất nỗ lực kết nối này.

3.2 DeFi và RWA: Cặp đôi bổ sung, không mâu thuẫn

Trong làn sóng DeFi 2020–2022, phần lớn các giao thức (Uniswap, Compound, Aave, Curve…) hoạt động dựa trên tài sản số có thể giao dịch 24/7 như ETH, USDC, DAI.

Ưu điểm: thanh khoản cao, tính phi tập trung tốt, tích hợp dễ dàng với hợp đồng thông minh.
Hạn chế: dễ bị rửa vốn, phụ thuộc vào tâm lý đầu cơ, không tạo ra dòng tiền thật.

Trong khi đó, RWA mang một triết lý bổ sung:

• Gắn với dòng tiền ngoài chuỗi (off-chain cash flow)

• Có thể phản ánh các tài sản truyền thống có giá trị lâu dài

• Đòi hỏi sự kết hợp giữa kỹ thuật blockchain và khung pháp lý

Nhiều giao thức DeFi đã nhận ra điểm yếu của mình – họ thiếu tài sản có thể tạo yield thực.
MakerDAO là ví dụ điển hình: để duy trì peg cho stablecoin DAI, họ bắt đầu đầu tư vào trái phiếu kho bạc Mỹ, tài sản RWA với độ tin cậy cao.
Maple Finance, Goldfinch, TrueFi thì cung cấp vốn cho doanh nghiệp ở các thị trường mới nổi, đổi lại dòng tiền thật dưới dạng lãi suất.

→ Ta có thể hình dung:

DeFi là hệ điều hành, còn RWA là các ứng dụng tài chính thực được cài đặt lên đó.

3.3 NFT, tài sản văn hóa, và bài học từ tính duy nhất

NFT từng là từ khóa định nghĩa năm 2021. Nhưng đằng sau những bộ sưu tập khỉ, chim cánh cụt hay pixel, NFT thực chất là:

Một chứng thư số đại diện cho quyền sở hữu duy nhất – một bản ghi trên blockchain.

Về bản chất, NFT cũng là một hình thức token hóa – nhưng thường gắn với tài sản mềm (soft assets) như:

• Tác phẩm nghệ thuật

• Vé sự kiện

• Domain

• Danh tính, nhân vật ảo trong game

Nhưng điểm yếu chí mạng của NFT là: khó định giá và khó thanh khoản, bởi không có dòng tiền hỗ trợ.
Người mua chủ yếu vì sở thích, phỏng đoán, hoặc lòng tin vào thương hiệu – chứ không vì kỳ vọng lợi suất.

Trái lại, RWA NFT hóa tài sản có dòng tiền, ví dụ:

• Một tài sản bất động sản cho thuê

• Một container hàng hóa

• Một khoản nợ có thời hạn trả gốc và lãi

→ NFT trong RWA không chỉ là “vật phẩm sưu tầm”, mà là chứng thư pháp lý + cấu trúc lợi ích tài chính.
Đây là khác biệt căn bản giúp NFT trong RWA có khả năng ứng dụng lâu dài.

3.4 Token tiện ích, token quản trị, và token đại diện tài sản

Web3 từng chứng kiến làn sóng phát hành token “cho mọi thứ”:

• Utility token: Dùng để truy cập dịch vụ (ví dụ: Filecoin, BAT, GRT)

• Governance token: Dùng để bỏ phiếu trong DAO (UNI, AAVE, COMP)

• Incentive token: Dùng để thưởng (yield farming, airdrop)

Vấn đề là: giá trị của các token này không gắn với tài sản cụ thể.
Hệ quả:

• Không có dòng tiền nền tảng → khó định giá

• Dễ trở thành công cụ đầu cơ

• DAO bị thao túng bởi cá voi nắm token

RWA mang đến một cách tiếp cận khác:

Token được bảo chứng bằng tài sản có thật, có thể kiểm toán, có thể mang lại lợi nhuận.

Thay vì staking để kiếm token mới – người nắm token RWA có thể nhận dòng tiền thực tế, ví dụ:

• Lãi suất từ khoản vay

• Cổ tức từ bất động sản

• Phí bảo hiểm hoàn trả

Điều này biến RWA token trở thành một tài sản tài chính thực thụ – gần với khái niệm cổ phiếu, trái phiếu trong truyền thống – nhưng với khả năng giao dịch tức thì, xuyên biên giới, minh bạch hơn.

3.5 So sánh tổng thể: RWA đứng ở đâu?

3.6 RWA – trụ cột thứ ba của Web3?

Có thể nói:

• DeFi cung cấp hạ tầng

• NFT xây dựng văn hóa

• DAO tổ chức cộng đồng

• Nhưng RWA là nơi đặt nền kinh tế thực lên chuỗi

Đó là bước đi quan trọng giúp Web3:

• Tiếp cận dòng vốn truyền thống

• Tạo tính bền vững cho stablecoin

• Tăng sức hút với nhà đầu tư tổ chức

• Và cuối cùng, trở thành một phần thực tế của hệ thống tài chính toàn cầu

Chúng ta đang sống trong giai đoạn mà blockchain không còn là sân chơi của kỹ thuật hay đầu cơ – mà là nền móng của sự hội nhập dữ liệu, sở hữu và dòng tiền giữa thế giới thực và thế giới số.