Ngành Tài chính phi tập trung (DeFi) đã trở thành một nhân tố then chốt trong lĩnh vực blockchain và tiền điện tử, cung cấp một loạt các dịch vụ và sản phẩm tài chính mà không cần đến các trung gian tập trung truyền thống. Từ các nền tảng cho vay đến các sàn giao dịch phi tập trung, DeFi đã tái định nghĩa cách người dùng tương tác với hệ thống tài chính, mang lại sự tiếp cận và chủ quyền tài chính cao hơn cho người dùng trên toàn cầu.
Trong phân tích này, chúng tôi sẽ đi sâu vào các số liệu và xu hướng gần đây trong ngành DeFi, khám phá các khía cạnh như Tổng giá trị khóa (TVL), các pool có lợi nhuận cao nhất và khối lượng giao dịch trên các sàn giao dịch phi tập trung (DEX). Mục tiêu là giải mã tình hình sức khỏe hiện tại và đà phát triển của không gian DeFi, hiểu xem liệu nó đang thu hút sự chú ý hay đối mặt với sự suy giảm.
Qua lăng kính dữ liệu, chúng tôi sẽ khám phá các tác động của những con số hiện tại, đánh giá xem liệu chúng biểu thị sự tăng trưởng, trì trệ hay suy giảm trong lĩnh vực DeFi. Hơn nữa, chúng tôi sẽ cố gắng hiểu những con số này đại diện cho điều gì trong bối cảnh rộng hơn của ngành và chúng có thể báo hiệu gì cho tương lai của DeFi. Bài viết được hỗ trợ bởi các phân tích từ DefiLlama.
1. Tổng giá trị khóa (TVL)
TVL đại diện cho tổng giá trị tài sản hiện đang được staking hoặc sử dụng trong các giao thức DeFi khác nhau. TVL cao cho thấy mức độ tham gia và tin tưởng cao vào lĩnh vực DeFi. Điều này có thể do các cơ hội yield farming hấp dẫn, các cơ sở cho vay/đi vay hoặc giao dịch trên các sàn giao dịch phi tập trung. TVL được tính bằng cách nhân tổng số lượng của mỗi tài sản bị khóa trong một giao thức với giá của nó bằng USD.
Tổng giá trị khóa là 77 tỷ USD trên 217 chuỗi cho thấy sự quan tâm và tham gia liên tục vào các nền tảng DeFi, gợi ý rằng người dùng đang tích cực sử dụng các nền tảng này cho các hoạt động tài chính của họ. Tuy nhiên, một giá trị TVL thực tế hơn để xem xét là khi loại bỏ các giao thức có TVL được tính vào các giao thức khác (ví dụ: yield farming) để tránh việc đếm hai lần. Trong trường hợp này, chúng ta đang xem xét một TVL là 67,725 tỷ USD. Trong đó, chuỗi Ethereum chiếm 63% thị phần, điều này không ngoài dự đoán.
2. Tăng trưởng tổng giá trị (Total Value Growth)
Khi nói về "Tăng trưởng tổng giá trị" trong DeFi, chúng ta đề cập đến các thay đổi hoặc gia tăng trong TVL trong một khoảng thời gian cụ thể. Điều này có thể được quan sát hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng, hàng năm hoặc bất kỳ khung thời gian nào khác mà bạn quan tâm. TVL cao hơn thường đồng nghĩa với tính thanh khoản cao hơn, điều này có thể dẫn đến các thị trường hiệu quả hơn và giá tốt hơn trên các nền tảng DeFi.
Tổng giá trị khóa đã giảm 16% so với cùng kỳ năm ngoái và tiếp tục giảm với mức giảm hàng tuần là 2.9%. Các điều kiện thị trường và các sự kiện xấu có thể đã góp phần vào sự giảm này trong TVL, nhưng chúng ta phải tự hỏi liệu xu hướng này sẽ tiếp tục hay bắt đầu tăng trở lại. Mặc dù tăng trưởng TVL rất quan trọng, nhưng nó không nên là chỉ số duy nhất để đánh giá thành công hoặc tiềm năng của một giao thức DeFi hoặc thị trường chung. Các chỉ số khác như số lượng người dùng, khối lượng giao dịch và doanh thu cũng rất quan trọng. Tuy nhiên, khi phân tích dữ liệu DeFi, hãy luôn nhớ rằng chúng ta chưa có đủ dữ liệu để đưa ra dự đoán chính xác về sự phát triển trong tương lai của các thị trường DeFi.
3. TVL theo chuỗi (TVL by Chain)
Tổng giá trị khóa (TVL) theo chuỗi đề cập đến tổng giá trị tài sản bị khóa trong các giao thức tài chính phi tập trung (DeFi) hoạt động trên một mạng blockchain hoặc chuỗi cụ thể. Các blockchain khác nhau đã nổi lên như những nền tảng cho các ứng dụng DeFi, mỗi blockchain có hệ sinh thái, lợi thế và thách thức riêng.
Một TVL cao trên một chuỗi cụ thể cho thấy nó phổ biến và được áp dụng rộng rãi cho các hoạt động DeFi. Nó cũng có thể là một thước đo tốt về mức độ tin tưởng mà người dùng dành cho tính bảo mật và khả năng của chuỗi đó. TVL có thể ảnh hưởng đến giá trị của tài sản gốc (ví dụ, ETH cho Ethereum, BNB cho Binance Smart Chain) vì những tài sản này thường được sử dụng trong các giao dịch và đôi khi làm tài sản thế chấp trong các giao thức DeFi. TVL cao và hoạt động cao có thể dẫn đến phí giao dịch tăng (phí gas) do nhu cầu cao về không gian khối, điều này rất rõ ràng trên blockchain Ethereum trong nhiều trường hợp.
Nhìn vào top 10 chuỗi theo TVL, Ethereum giữ vị trí đầu tiên với thị phần lớn nhất, như đã đề cập trong phần trước của bài viết này. Tiếp theo là Tron, Binance Chain, Arbitrum, Ton, Avalanche, Solana, Polygon, Ultron, Optimism và Base. Thực tế chúng tôi đã đề cập đến 11 chuỗi, nhưng điều này là cố ý. Tại sao? Đây là cơ hội tốt để minh họa cách nhìn vào một chỉ số đơn lẻ không phải là cách tốt nhất để phân tích thị trường.
TVL của Ultron được đánh dấu là 811 triệu USD, trong đó 755 triệu USD đến từ việc staking vào các giao thức khác, tiết lộ một TVL thô là 7.7 triệu USD, thấp hơn nhiều so với TVL của top 10 chuỗi trong danh sách. Đây chỉ là một quan sát và chúng tôi không đưa ra phán xét về hoạt động của họ.
Chúng tôi nhận thấy sự tăng hạng cho chuỗi Base, với TVL là 368.64 triệu USD, điều này có thể thu hút các nhà phát triển, vì có hoạt động người dùng và sự sẵn có của vốn, và các nhà đầu tư háo hức khám phá các cơ hội trong các chuỗi có TVL tăng, vì nó có thể chỉ ra một hệ sinh thái DeFi phát triển mạnh mẽ.
Tăng trưởng TVL đi kèm với các thách thức riêng cho từng chuỗi, chẳng hạn như phí gas cao như chúng ta thường thấy trong hệ sinh thái Ethereum; sự chỉ trích về tính tập trung đối với BSC mặc dù có phí giao dịch thấp, và điều này mở ra cơ hội cho các chuỗi như Avalanche và Base. Mỗi chuỗi ảnh hưởng đến thị trường do TVL của nó, tác động đến hành vi người dùng, xu hướng phát triển và động lực của thị trường tiền điện tử rộng lớn hơn.
4. Khối lượng giao dịch trên sàn phi tập trung (DEX)
Khối lượng giao dịch trên DEX đề cập đến tổng giá trị của tất cả các giao dịch hoặc hoán đổi đã diễn ra trên một sàn giao dịch phi tập trung (DEX) trong một khoảng thời gian cụ thể, thường được đo lường bằng một loại tiền tệ tiêu chuẩn (như USD) hoặc một loại tiền điện tử (như ETH hoặc BTC). Một giao dịch hoặc hoán đổi trên DEX liên quan đến việc trao đổi một tài sản cho một tài sản khác. Ví dụ, hoán đổi Ethereum (ETH) lấy DAI (một stablecoin).
Các sàn DEX đã ghi nhận khối lượng giao dịch cao nhất vào tháng 3 năm nay, với khối lượng 140,6 tỷ USD và kể từ đó đã giảm hàng tháng, với tháng 10 ghi nhận khối lượng 26,4 tỷ USD cho đến nay. Vậy điều gì có thể quyết định xu hướng giảm này? Sự giám sát ngày càng tăng của các cơ quan quản lý đối với không gian tiền điện tử và DeFi có thể khiến các nhà giao dịch và nhà đầu tư thận trọng, giảm hoạt động giao dịch. Năm nay, chúng ta đã chứng kiến nhiều điều này, với SEC truy quét các công ty trong ngành như chưa từng thấy trước đây, cộng với, chúng ta không nên bỏ qua tác động của vụ xét xử FTX hiện đang diễn ra.
DeFiLlama báo cáo tỷ lệ “DEX dominance” là 49% trong 24 giờ qua, nghĩa là gần một nửa tổng khối lượng giao dịch, bao gồm cả DEX và CEX, đang diễn ra trên các nền tảng phi tập trung. Chỉ số này hữu ích cho các nhà giao dịch và nhà phân tích để hiểu sở thích của thị trường và đánh giá sự tin tưởng và sử dụng các nền tảng phi tập trung so với các nền tảng tập trung. Gần một nửa số giao dịch diễn ra trên DEX là một dấu hiệu tích cực vì vẫn có sự quan tâm mạnh mẽ đến thị trường DeFi. Vào ngày 4 tháng 10 năm 2023, các sàn DEX có khối lượng giao dịch là 28,8 tỷ USD, trong khi các sàn CEX có khối lượng giao dịch là 27,8 tỷ USD. Vì vậy, các con số dao động từ ngày này sang ngày khác, cho thấy sự phi tập trung đang dần ổn định.
5. Người dùng hoạt động trên DEX
Trên Binance Smart Chain (BSC), có sự gia tăng đáng kể số lượng người dùng trở lại từ ngày 3 tháng 10 đến ngày 10 tháng 10. Cụ thể, số lượng người dùng của BSC đã tăng từ 938,92 nghìn lên 1,02 triệu, tăng 6,5%.
Ngược lại, Ethereum (ETH) trải qua sự tăng trưởng khiêm tốn hơn về số lượng người dùng hoạt động trở lại, từ 307,26 nghìn lên 316,28 nghìn trong cùng tuần tháng 10, tăng 2,9%. Mặc dù Ethereum duy trì một hệ sinh thái DeFi mạnh mẽ và đa dạng, sự tăng trưởng tương đối nhỏ hơn có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như phí gas cao hoặc sự di chuyển của người dùng sang các chuỗi khác.
Ngược lại, Arbitrum (Arb) trải qua sự giảm số lượng người dùng hoạt động trong hai tuần, giảm từ 137,99 nghìn xuống 123,05 nghìn, giảm 10,8%. Trong hình 6, chúng ta có thể thấy số lượng địa chỉ hoạt động trong 24 giờ qua theo chuỗi. Đáng lưu ý rằng “người dùng” trong ngữ cảnh này đề cập đến các địa chỉ ví hoạt động tham gia vào bất kỳ loại giao dịch DeFi nào.
6. Các pool hàng đầu
Chúng tôi đang xem xét một bức tranh chụp nhanh về năm pool thanh khoản hàng đầu, mỗi pool liên kết với một dự án DeFi cụ thể. Các pool được xếp hạng dựa trên TVL và các chỉ số khác nhau liên quan đến hiệu suất và lợi nhuận của chúng. Các nhà đầu tư và nhà cung cấp thanh khoản có thể sử dụng dữ liệu này để đưa ra quyết định thông minh về nơi phân bổ tài sản của họ để tối đa hóa lợi nhuận trong khi xem xét các rủi ro liên quan.
Pool STETH của Lido có TVL cao hơn đáng kể so với các pool khác, cho thấy mức độ tham gia và phân bổ vốn cao. Các APY khác nhau giữa các pool, với pool DAI (DSR) của MakerDAO cung cấp APY cao nhất là 5.00% và pool BTC của JustLend cung cấp APY thấp nhất là 0.03%. Lido (STETH) và Rocket Pool (RETH) cho thấy nhu cầu về ETH staking, trong khi MakerDAO (DAI) cho thấy tầm quan trọng của các tài sản ổn định trong DeFi.
Khi nhìn vào các pool stablecoin, các chuỗi Ethereum và Tron chiếm ưu thế, với các dự án MakerDAO, JustLend và Curve dẫn đầu top năm. Xu hướng này dường như bám vào những tài sản an toàn hơn, ổn định hơn, với khả năng tương tác cao giữa các chuỗi, có thể giảm thiểu rủi ro và phần nào như mong đợi trong thị trường gấu, nơi các nhà đầu tư dài hạn sẽ ưu tiên các cơ hội yield farming hoặc phần thưởng staking hấp dẫn.
Cần lưu ý rằng không gian DeFi rất mang tính đầu cơ và bị ảnh hưởng bởi tâm lý thị trường, các phát triển quy định và tiến bộ công nghệ, có thể thay đổi nhanh chóng và tác động đến động lực thị trường.
7. Tỷ lệ vốn hóa thị trường/TVL trong DeFi
Tỷ lệ vốn hóa thị trường/TVL (Tổng giá trị khóa) là một chỉ số được sử dụng trong không gian tài chính phi tập trung (DeFi) để đánh giá định giá của một token DeFi so với giá trị của các tài sản bị khóa trong giao thức. Nó tương tự như tỷ lệ Giá/Lợi nhuận (P/E) được sử dụng trong tài chính truyền thống để đánh giá định giá của cổ phiếu của một công ty. Đây là cách nó được tính toán:
Về cơ bản, tỷ lệ vốn hóa thị trường/TVL không chỉ là một giá trị số mà còn là một người kể chuyện, kể lại những câu chuyện về định giá, rủi ro, tăng trưởng, tiện ích, sự chấp nhận và tokenomics của một token DeFi. Tỷ lệ vốn hóa thị trường/TVL thấp hơn có thể gợi ý rằng token đang bị định giá thấp so với tổng tài sản mà nó giúp bảo đảm hoặc quản lý, trong khi tỷ lệ cao hơn có thể chỉ ra sự định giá quá cao tiềm năng.
Nếu TVL tăng và vốn hóa thị trường vẫn tương đối ổn định, tỷ lệ này sẽ giảm, điều này có thể chỉ ra rằng có chỗ cho giá token tăng. Tỷ lệ này cũng có thể phản ánh sự cân bằng giữa cung và cầu token. Tỷ lệ thấp hơn có thể gợi ý rằng nhu cầu về token cao hơn so với cung của nó.
Ví dụ:
Tỷ lệ vốn hóa thị trường/TVL thấp: Nếu một giao thức có vốn hóa thị trường là 10 triệu USD và TVL là 100 triệu USD, tỷ lệ này là 0.1, có thể được xem là định giá thấp hoặc có chỗ cho giá token tăng.
Tỷ lệ vốn hóa thị trường/TVL cao: Ngược lại, nếu một giao thức có vốn hóa thị trường là 100 triệu USD và TVL là 10 triệu USD, tỷ lệ này là 10, có thể được xem là định giá quá cao hoặc có rủi ro đầu tư cao hơn.
DeFiLlama đã chọn bao gồm tỷ lệ vốn hóa thị trường/TVL trong các tính năng xếp hạng giao thức của họ để cung cấp cho các nhà đầu tư và người dùng một chỉ số phức tạp mang lại cái nhìn sâu sắc về sức khỏe của token, từ đó giúp đưa ra các quyết định thông minh hơn trong không gian DeFi.
8. Cảnh báo:
Mặc dù tỷ lệ vốn hóa thị trường/TVL có thể cung cấp những hiểu biết có giá trị, nhưng không nên sử dụng nó một cách cô lập. Các yếu tố khác như các nguyên tắc cơ bản của giao thức, tính bảo mật và điều kiện thị trường chung cũng nên được xem xét.
Các giao thức DeFi khác nhau có thể có các phạm vi “bình thường” khác nhau cho tỷ lệ vốn hóa thị trường/TVL, tùy thuộc vào các yếu tố như trường hợp sử dụng của chúng, tokenomics và cơ sở người dùng.
Luôn xác minh dữ liệu từ các nền tảng và xem xét tham chiếu chéo giữa nhiều nguồn để đảm bảo tính chính xác. Cập nhật với những tin tức và thông báo mới nhất từ các trang web và diễn đàn chính thức của các dự án DeFi.
Tham gia các kênh cộng đồng (như Discord, Telegram) của các dự án DeFi cụ thể để nhận các cập nhật thực tế và trải nghiệm người dùng.
9. Kết luận
Một loạt các tỷ lệ và chỉ số đã xuất hiện, mỗi cái cung cấp những cái nhìn sâu sắc và quan điểm độc đáo về hệ sinh thái sống động. Từ đánh giá rủi ro đến đánh giá giá trị, những tỷ lệ này phục vụ như những công cụ quan trọng cho các nhà đầu tư và những người đam mê đang điều hướng qua bức tranh DeFi.
Nguồn: Team EarlyBirth, Medium
