TÀI LIỆU

Tổng quan về Blockchain Layer 2

Business

Công nghệ blockchain đã cách mạng hóa cách chúng ta thực hiện giao dịch và chuyển giá trị, nhưng với sự phổ biến ngày càng tăng, khả năng mở rộng đã trở thành một mối quan tâm lớn. Để giải quyết vấn đề này, các nhà nghiên cứu và nhà phát triển đã đưa ra một giải pháp được gọi là blockchain Layer 2 (Lớp 2). Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá các loại blockchain Lớp 2 khác nhau, lợi ích và hạn chế của chúng.

Blockchain Lớp 2 là gì? Các giải pháp Blockchain Lớp 2 là các giao thức hoạt động trên một blockchain lớp 1 (như Bitcoin hoặc Ethereum) để cải thiện khả năng mở rộng, quyền riêng tư và các đặc điểm khác của blockchain cơ bản. Các giải pháp phổ biến nhất là kênh trạng thái, sidechain, Rollups lạc quan và Rollups bằng chứng không kiến thức.

Blockchain lớp 2 thường thuộc vào các loại sau:

  • Kênh trạng thái (State Channels) cải thiện khả năng mở rộng bằng cách cho phép giao dịch được thực hiện ngoài chuỗi.
  • Sidechain cải thiện khả năng tương tác bằng cách cho phép chuyển tài sản giữa các blockchain khác nhau.
  • Optimistic Rollups  cho phép thực thi hợp đồng thông minh ngoài chuỗi, cải thiện khả năng mở rộng và giảm phí giao dịch.
  • Zero Knowledge Rollups cải thiện quyền riêng tư bằng cách cho phép xác minh giao dịch mà không tiết lộ thông tin nhạy cảm.

Giải thích về Blockchain Lớp 2

Dưới đây là một cái nhìn chi tiết hơn về các loại blockchain lớp 2 này, cùng với một số ví dụ bạn có thể tự khám phá.

State Channels

State Channels là một loại giải pháp lớp 2 cho phép hai hoặc nhiều bên thực hiện nhiều giao dịch ngoài chuỗi mà không cần mỗi giao dịch phải được phát sóng đến toàn bộ mạng. Điều này có thể cải thiện đáng kể khả năng mở rộng của một blockchain bằng cách giảm số lượng giao dịch cần được xử lý bởi mạng và cũng giảm phí (xem bảng dưới đây).

Một ví dụ sử dụng kênh trạng thái là Lightning Network, một giao thức lớp 2 hoạt động trên blockchain Bitcoin.

Lightning Network cho phép người dùng thực hiện nhiều giao dịch ngoài chuỗi mà không cần mỗi giao dịch phải được phát sóng đến toàn bộ mạng. Điều này cải thiện đáng kể khả năng mở rộng của blockchain Bitcoin, cung cấp giải quyết giao dịch tức thì và giảm phí giao dịch.

Để xem cách Lightning Network có thể được sử dụng trong thực tế, hãy xem ứng dụng "multiweb" mà chúng tôi đã xây dựng có tên là Bitcoin Invoicing & Payments.

Sidechain Sidechain là các blockchain riêng biệt được liên kết với chuỗi chính, cho phép các tài sản được chuyển đổi giữa chúng. Điều này có thể cho phép các blockchain khác nhau tương tác và trao đổi tài sản, cải thiện khả năng tương tác giữa các mạng blockchain khác nhau.

Hạn chế của sidechain là chúng không được bảo mật bởi chuỗi lớp 1 chính, vì vậy chúng phải tự trả chi phí bảo mật thông qua một cơ chế đồng thuận như Proof-of-Stake (POS) hoặc Proof-of-Work (POW).

Một ví dụ là Liquid Network, một sidechain của blockchain Bitcoin. Liquid Network cho phép người dùng ghép BTC vào Liquid Network dưới dạng “Liquid BTC (LBTC).” Điều này có thể cải thiện tính thanh khoản và cho phép các giao dịch nhanh hơn, rẻ hơn, đồng thời cho phép các tài sản khác được định nghĩa trên mạng.

Ví dụ về sidechain của Ethereum bao gồm Polygon PoS và XDai/Gnosis. Các nhà phát triển có thể tìm thấy các điểm kết nối miễn phí cho Polygon và XDai/Gnosis tại đây.

Optimistic Rollups

Optimistic Rollups là các giải pháp lớp 2 cho Ethereum cho phép người dùng thực hiện hợp đồng thông minh ngoài chuỗi mà không cần mỗi giao dịch phải được phát sóng đến toàn bộ mạng. Điều này cải thiện khả năng mở rộng của blockchain Ethereum và giảm phí giao dịch (xem bảng phía dưới bài viết).

Optimistic Rollups được bảo mật bởi lớp 1 của Ethereum, vì tất cả các giao dịch cuối cùng đều được giải quyết trên Ethereum. Tuy nhiên, hạn chế ở đây là các Rollups này "lạc quan" giả định rằng các giao dịch là hợp lệ và áp đặt một giai đoạn thách thức xác minh bảy ngày trước khi bạn có thể rút tiền của mình về chuỗi chính Ethereum.

Ví dụ về Rollups là Arbitrum và Optimism. Cả hai đều tương thích với EVM (Ethereum Virtual Machine), có nghĩa là mã được viết trên Ethereum có thể dễ dàng được chuyển qua. Nếu bạn muốn thử nghiệm, hãy nhận một điểm kết nối Optimism miễn phí tại đây hoặc một điểm kết nối Arbitrum miễn phí tại đây.

Cuối năm 2022, Optimism đã ra mắt OP Stack trên Optimism để xây dựng các blockchain và các trường hợp sử dụng thử nghiệm mới từ đầu. Nó cho phép người dùng xây dựng OP Craft (MineCraft trên Optimism, một thế giới voxel hoàn toàn trên chuỗi) và cũng có thể cho phép Rollups giải quyết trên Bitcoin.

Arbitrum cũng đã ra mắt một blockchain mới có tên là Arbitrum Nova, cung cấp chi phí giao dịch thậm chí thấp hơn và khối lượng giao dịch cao hơn.

Khi nhiều giao dịch Ethereum được xử lý bằng roll-ups, người dùng có thể mong đợi giảm phí từ 10-100 lần. Điều đó phụ thuộc vào một đề xuất có tên EIP 4844, dự kiến sẽ được triển khai vào cuối năm 2023.

ZK-rollups - Bằng Chứng Không Kiến Thức

ZK-rollups sử dụng một thứ gọi là Bằng Chứng Không Kiến Thức (ZK-proofs) để xác minh tính hợp lệ của hàng nghìn giao dịch trong một lô và sau đó đăng dữ liệu tóm tắt tối thiểu lên chuỗi chính. Một Bằng Chứng Không Kiến Thức cho phép một bên (người chứng minh) chứng minh cho một bên khác (người xác minh) rằng một tuyên bố là đúng mà không tiết lộ bất kỳ thông tin nào về bản thân tuyên bố.

Điều này có thể được sử dụng để cải thiện quyền riêng tư trên blockchain, vì nó cho phép xác minh giao dịch mà không tiết lộ thông tin nhạy cảm về giao dịch. Công nghệ Bằng Chứng Không Kiến Thức có khả năng sẽ là một thành phần quan trọng trong việc xây dựng các trường hợp sử dụng doanh nghiệp để người dùng có thể chỉ hiển thị thông tin họ muốn cho bên thứ ba trong khi truyền dữ liệu nhạy cảm một cách an toàn.

Dưới đây là ba ví dụ về blockchain ZK-rollup:

  • Starknet: Starknet của Starkware đang ở giai đoạn Alpha trên Mainnet của Ethereum và là một blockchain lớp hai phi tập trung không cần phép dựa trên zk-rollups. Giống như các đối thủ lớp 2 của mình, StarkNet thực hiện các giao dịch và chuyển dữ liệu giao dịch trở lại Mainnet của Ethereum trong các lô, được bảo mật bởi các bằng chứng STARK. Các nhà phát triển có thể tìm thấy một điểm kết nối testnet Starknet miễn phí tại đây.

  • Polygon ZK EVM: Polygon ZK EVM đang ở giai đoạn Testnet và nhắm đến phát hành Mainnet vào năm 2023. Polygon cũng có một roll-up ZK hướng đến quyền riêng tư có tên là ‘Nightfall’ được phát triển cùng với Ernst & Young nhắm đến các trường hợp sử dụng doanh nghiệp.

  • ZKSync: ZKSync của MatterLabs đang ở giai đoạn ‘baby alpha’ trên Mainnet, nghĩa là nhóm đang thử nghiệm và kiểm toán giải pháp. Tuy nhiên, bạn có thể thử ZkSync 1.0 với các ví như Argent.

Một Cái Nhìn Nhanh về Cách So Sánh Một Số Blockchain Lớp 2

Dưới đây là một cách dễ dàng để thấy cách so sánh một số blockchain lớp 2 chính về khả năng xử lý giao dịch, phí giao dịch và thời gian giải quyết. Lightning Network xử lý các giao dịch bitcoin nhanh hơn gấp 14,000 lần so với blockchain Bitcoin chính! Thông tin này đến từ L2fees, và được thu thập vào tháng 1 năm 2023.

Data comparing Layer 2 blockchains

So sánh dữ liệu giữa các blockchain lớp 2

Blockchain Lớp 2 Đang Phát Triển Nhanh Chóng Các giải pháp Blockchain lớp 2 là một khía cạnh quan trọng trong việc cải thiện khả năng mở rộng, quyền riêng tư và các đặc điểm khác của blockchain cơ bản, làm cho nó trở nên hiệu quả và tiết kiệm chi phí hơn cho người dùng. Đó là lý do tại sao không gian này đang phát triển và thay đổi nhanh chóng. Khi blockchain được sử dụng rộng rãi hơn để giải quyết các thách thức mà các doanh nghiệp phải đối mặt trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau, các blockchain lớp 2 sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng.

Nguồn: Blockspace